Ruhsatın İptal Edilebileceğinin Öngörülebilir Olması ve Yıkım Nedeniyle Tazminat – Anayasa Mahkemesi

 

KARARIN ÖZETİ : Yapı ruhsatının iptal edilebileceği başvurucu tarafından öngörülebilir bir hâle gelmesine rağmen inşaata devam edilmesi karşısında başvurucunun kendi kusurundan doğan ve artan zararının karşılanmamasında başvurucuya şahsi olarak aşırı ve orantısız bir külfet yüklenmemiştir. Bu nedenle, ruhsatı iptal edilen binanın yıkılmasından doğan zararın tazmini nedeniyle açılan davanın reddedilmesi neticesinde Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı ihlal edilmemiştir.

 

ANAYASA MAHKEMESİ

(Başvuru Numarası: 2016/14352)

Karar Tarihi: 18/6/2020

R.G. Tarih ve Sayı: 23/7/2020-31194

 

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ruhsatsız binanın yıkılmasından doğan zararın tazmin edilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

…..

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucular, Sakarya’nın Adapazarı ilçesi Karaosman Mahallesi 39 ada 79 parsel sayılı taşınmazın malikleridir. Adapazarı Belediyesi (Belediye) başvuruculara ait taşınmazla ilgili olarak 23/10/1986 tarihinde imar planı değişikliği yapmıştır. Belediye söz konusu plan değişikliğine dayanarak başvurucu Necati Türkistanlı ve başvurucuların murisi Ü.T.ye beş kat (zemin+dört kat) üzerinden 26/1/1990 tarihinde inşaat ruhsatı vermiştir.

9. Başvuruculara ait taşınmaza komşu parsel maliki E.T., imar planı değişikliğinin ve bu değişikliğe dayalı olarak verilen inşaat ruhsatının kendi menfaatine aykırı olduğu iddiasıyla yürütmenin durdurulması istemli -dosyadan tespit edilemeyen bir tarihte iptal davası açmıştır.

10. Sakarya İdare Mahkemesi 21/3/1990 tarihinde imar planına aykırı olduğu ve telafisi güç zararların doğacağı gerekçesiyle yürütmenin durdurulması isteğinin doksan gün süreyle kabulüne karar vermiştir. Anılan Mahkeme 20/11/1990 tarihinde davanın kabulü ile revizyon imar planının ve inşaat ruhsatının iptaline hükmetmiştir. Danıştay Altıncı Dairesi tarafından bozulan karara karşı Mahkeme direnmiş ve Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu 16/9/1994 tarihinde mahkeme kararını onamıştır.

11. Belediye tarafından 27/12/1990 tarihinde tanzim edilen inşaat seviye zabtı ile iptal kararına dayanılarak başvuruculara ait inşaat mühürlenmek suretiyle durdurulmuştur.

12. Belediye Encümeninin 1/6/2005 tarihli kararı ile başvuruculara ait inşaatın yıkılmasına karar verilmiştir. Başvurucuların yıkım kararının iptali talebiyle açtıkları dava Sakarya 1. İdare Mahkemesi tarafından 19/7/2006 tarihinde reddedilmiştir.

13. Başvurucular yapının kısmen yıkımına ilişkin talepte bulunmuştur. Belediye Encümeni teknik açıdan bunun mümkün olmadığını belirterek 19/8/2009 tarihinde yapının yıkılmasına karar vermiştir. Yapı 30/9/2009 tarihinde Belediye tarafından yıkılmıştır.

14. Başvurucular, inşaatın yıkımı sonucu oluşan maddi ve manevi zararlarının tazmini istemiyle 12/10/2009 tarihinde Belediyeye başvurmuştur. Belediye 5/11/2009 tarihinde başvuruyu reddetmiştir.

15. Başvurucular 6/1/2010 tarihinde Belediyeye karşı tam yargı davası açmıştır. Başvurucular dava dilekçesinde, bina yaptırma taleplerinin Belediye tarafından uygun bulunarak bina için inşaat ruhsatı verildiğini ve altyapı tesis bedeli ile inşaat ruhsat harcını yatırarak bina yapımını başlattıklarını ifade etmiştir. Mevzuata uygun bir şekilde bina inşasına başlandığını belirten başvurucular, dördüncü kat tamamlandıktan sonra komşu parsel malikinin açtığı ve Belediyenin davalı olarak yer aldığı dava sonucu inşaat ruhsatının iptal edildiğini açıklamıştır. Başvurucular, tüm birikimlerini binanın yapımında kullandıklarını, Belediyenin imar mevzuatına uygun görerek inşaat ruhsatı verip sonra binayı yıkmasının hizmet kusuru oluşturduğunu ileri sürmüş; 150.000 TL maddi ve 20.000 TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur.

16. Sakarya 2. İdare Mahkemesi (Mahkeme) 16/3/2011 tarihinde davayı kısmen kabul etmiştir. Mahkeme kararının gerekçesinde; davalı Belediyenin hukuka aykırı şekilde inşaat ruhsatnamesi vermesi nedeniyle yıkım işleminin gerçekleştiği ve Belediyenin yapının yıkılması nedeniyle oluşan zararı tazmin etmesi gerektiği belirtilmiştir. Mahkeme, binanın yıkım tarihi itibarıyla değerinin belirlenmesi için aldırdığı bilirkişi raporu doğrultusunda 127.463,84 TL maddi tazminata ve başvurucuların manevi zararlarının karşılığı olarak da 2.000 TL manevi tazminata hükmetmiştir.

17. Mahkeme kararı davalı Belediye tarafından temyiz edilmiştir. Danıştay Ondördüncü Dairesi (Daire), kararı 28/2/2013 tarihinde bozmuştur. Dairenin bozma kararının gerekçesinde;

i. İnşaat ruhsatının alındığı 26/1/1990 tarihinden yürütmenin durdurulması kararının verildiği 21/3/1990 tarihine kadar geçen sürede yapının tamamlanmasının mümkün olmadığı,

ii. 16/2/1990 tarihinde yapılan keşif sonucu hazırlanan bilirkişi raporundan keşif tarihi itibarıyla yapıya başlanmadığının anlaşıldığı,

iii. Başvurucuların müdahil oldukları davada yürütmenin durdurulması ve işlemin iptali kararlarından haberdar olmalarına rağmen yapıya ruhsatsız olarak başladıkları ve yapının dört kat seviyesinde tamamlandığı,

iv. Ruhsatsız yapının yıkımında hukuka aykırılık bulunmadığı, meydana gelen zararın başvurucuların eyleminden kaynaklandığı ve Belediyenin hukuki sorumluğunun bulunmadığı belirtilmiştir.

18. Dairenin bozma gerekçesine uyan Mahkeme 11/9/2014 tarihinde davanın reddine karar vermiştir. Başvurucuların temyizi üzerine Daire, kararı onamış ve karar düzeltme talebini reddetmiştir.

19. Nihai karar 12/7/2016 tarihinde başvuruculara tebliğ edilmiştir.

20. Başvurucular 10/8/2016 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

…

V. İNCELEME VE GEREKÇE

30. Mahkemenin 18/6/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

…

B. Başvurucu Necati Türkistanlı Yönünden

1. Başvurucunun İddiaları

36. Başvurucu, doksan günlük yürütmenin durdurulması kararı dışında kalan süre içinde binasını inşa ettirdiğini belirtmiş ve bu hususun derece mahkemelerince değerlendirilmediğini iddia etmiştir. Yürütmenin durdurulması kararının sınırlı bir süreyi kapsadığını belirten başvurucu, bu süre içinde binayı inşa ettirmediğini vurgulamış; durdurma kararı öncesindeki iki ayda temelin atılıp duvarın örüldüğünü ve yine doksan günlük durdurma süresinin bitiminden inşaat ruhsatının iptal kararı tarihine kadarki süreçte yapının hukuka uygun olarak inşa edildiğini ileri sürmüştür.

37. Başvurucu, almış olduğu inşaat ruhsatına uygun olarak binanın yapımına başlandığını vurgulamıştır. Başvurucu, yürütmenin durdurulmasına ilişkin doksan günlük sürenin öncesinde ve sonrasında inşaat ruhsatına dayanarak binanın yapımını devam ettirdiğini, ayrıca bu süreçte Belediyenin inşaata bir müdahalesi olmadığını belirtmiştir. Durdurma süresi içinde yapıyı inşa ettirdiğine dair delil olmadığını ileri süren başvurucu, iddialarının derece mahkemelerince değerlendirilmediğini iddia etmiştir.

38. Başvurucu sonuç olarak bu gerekçelerle mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

…

b. Esas Yönünden

i. Mülkün Varlığı

42. Anayasa’nın 35. maddesiyle güvenceye bağlanan mülkiyet hakkı, ekonomik değer ifade eden ve parayla değerlendirilebilen her türlü mal varlığı hakkını kapsamaktadır (AYM, E.2015/39, K.2015/62, 1/7/2015, § 20). Somut olayda tapu kaydında adına kayıtlı olduğu taşınmaz üzerinde başvurucu tarafından inşa ettirilen binanın ekonomik bir değer oluşturduğu kuşkusuzdur. Bu nedenle başvurucunun Anayasa’nın 35. maddesi uyarınca mülkiyet hakkı kapsamında korunması gereken bir menfaatin mevcut olduğu kabul edilmiştir.

ii. Müdahalenin Varlığı ve Türü

43.Somut olayda inşaat ruhsatının iptal edilmesi sonucu yapının yıkılması mülkiyet hakkına bir müdahale teşkil etmektedir. Anayasa Mahkemesi daha önce benzer başvuruları mülkiyetten barışçıl yararlanma hakkına saygıya ilişkin genel kural çerçevesinde incelemiştir (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. İrfan Öztekin, B. No: 2014/19140, 5/12/2017, § 47; Rifat Algan, B. No: 2014/19138, 22/2/2018, § 53). Somut olayda da bu ilkeden ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmadığından müdahale bu kapsamda incelenecektir.

iii. Müdahalenin İhlal Oluşturup Oluşturmadığı

44. Anayasa’nın 13. maddesi şöyledir:

“Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”

45.Anayasa’nın 35. maddesinde mülkiyet hakkı sınırsız bir hak olarak düzenlenmemiş, bu hakkın kamu yararı amacıyla ve kanunla sınırlandırılabileceği öngörülmüştür. Mülkiyet hakkına müdahalede bulunulurken temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına ilişkin genel ilkeleri düzenleyen Anayasa’nın 13. maddesinin de gözönünde bulundurulması gerekmektedir. Dolayısıyla mülkiyet hakkına yönelik müdahalenin Anayasa’ya uygun olabilmesi için müdahalenin kanuna dayanması, kamu yararı amacı taşıması ve ayrıca ölçülülük ilkesi gözetilerek yapılması gerekmektedir(Recep Tarhan ve Afife Tarhan, B. No: 2014/1546, 2/2/2017, § 62).

(1) Kanunilik

46. Mülkiyet hakkına yönelik müdahalelerde ilk incelenmesi gereken ölçüt, kanuna dayalı olma ölçütüdür. Bu ölçütün sağlanmadığı tespit edildiğinde diğer ölçütler bakımından inceleme yapılmaksızın mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna varılacaktır. Müdahalenin kanuna dayalı olması müdahaleye ilişkin yeterince ulaşılabilir, belirli ve öngörülebilir kanun hükümlerinin bulunmasını gerektirmektedir (Türkiye İş Bankası A.Ş. [GK], B. No: 2014/6192, 12/11/2014, § 44; Ford Motor Company, B. No: 2014/13518, 26/10/2017, § 49; Necmiye Çiftçi ve diğerleri, B. No: 2013/1301, 30/12/2014, § 55).

47. Somut olayda başvurucunun mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin 3194 sayılı Kanun’un 32. maddesine dayandığı görülmektedir. Dolayısıyla başvurucunun mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin ulaşılabilir, öngörülebilir ve belirli bir kanuni dayanağının olduğu açıktır.

(2) Meşru Amaç

48. Anayasa’nın 56. maddesinde, herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu düzenlenmiş; çevreyi geliştirmenin, çevre sağlığını korumanın ve çevre kirliliğini önlemenin devlet ve vatandaşların ödevi olduğu belirtilmiştir. İnşa edilecek yapıların imar mevzuatına uygun olarak yapılmasının sağlanması ve bu kapsamda ilgili mevzuat hükümleri uyarınca ruhsat alınmadan yapılabileceği açıkça düzenlenen yapılar hariç diğer yapıların ruhsata bağlanması suretiyle yapılaşmanın fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun olarak teşekkülü; sağlıklı, güvenli, kaliteli ve ekonomik yaşam çevrelerinin oluşturulması bakımından önem teşkil etmektedir. Bu bakımdan yapılaşmanın fen, sağlık ve çevre şartlarına uygunluğunun sağlanmasında ve buna ilişkin düzenlemelerde kamu yararı bulunduğu kabul edilmelidir (Osman Yücel, B. No: 2014/4874, 15/6/2016, §§ 82-84).

49. Somut olayda başvurucuya ait taşınmaz üzerinde yer alan ve inşaat ruhsatı olmayan yapının yıkılmasının kamu yararına dayalı meşru bir amacının bulunduğu açıktır.

(3) Ölçülülük

(a) Genel İlkeler

50. Ölçülülük ilkesi elverişlilik, gereklilik ve orantılılık olmak üzere üç alt ilkeden oluşmaktadır. Elverişlilik öngörülen müdahalenin ulaşılmak istenen amacı gerçekleştirmeye elverişli olmasını, gereklilik ulaşılmak istenen amaç bakımından müdahalenin zorunlu olmasını yani aynı amaca daha hafif bir müdahale ile ulaşılmasının mümkün olmamasını, orantılılık ise bireyin hakkına yapılan müdahale ile ulaşılmak istenen amaç arasında makul bir dengenin gözetilmesi gerekliliğini ifade etmektedir (AYM, E.2011/111, K.2012/56, 11/4/2012; E.2014/176, K.2015/53, 27/5/2015; E.2016/13, K.2016/127, 22/6/2016; Mehmet Akdoğan ve diğerleri, B. No: 2013/817, 19/12/2013, § 38).

51. Orantılılık ilkesi gereği kişilerin mülkiyet hakkının sınırlandırılması hâlinde elde edilmek istenen kamu yararı ile bireyin hakları arasında adil bir dengenin kurulması gerekmektedir. Bu adil denge, başvurucunun şahsi olarak aşırı bir yüke katlandığının tespit edilmesi durumunda bozulmuş olacaktır. Müdahalenin orantılılığını değerlendirirken Anayasa Mahkemesi; bir taraftan ulaşılmak istenen meşru amacın önemini, diğer taraftan da müdahalenin niteliğini, başvurucunun ve kamu otoritelerinin davranışlarını gözönünde bulundurarak başvurucuya yüklenen külfeti dikkate alacaktır (Arif Güven, B. No: 2014/13966, 15/2/2017, §§ 58, 60; Osman Ukav, B. No: 2014/12501, 6/7/2017, § 71).

(b) İlkelerin Olaya Uygulanması

52. Başvuruya konu olayda takip edilen meşru amacı gerçekleştirmek üzere ruhsata aykırı binanın yıkımı yönündeki müdahalenin elverişli olduğu ve daha uygun başka bir aracın bulunduğu da gösterilemediğinden gerekli olduğu kuşkusuzdur. Bu nedenle müdahalenin orantılılığının tartışılması gerekmektedir.

53. Somut olayda başvurucu maliki olduğu parsel üzerinde bina inşa ettirmek için Belediyeye başvurmuştur. Belediye revizyon imar planı kapsamında başvurucuya 28/1/1990 tarihinde beş kat izinli inşaat ruhsatı vermiştir. Buna karşı komşu parsel maliki revizyon imar planı ile bu plana bağlı olarak verilen inşaat ruhsatının iptali için dava açmıştır. Dosyadaki bilgi ve belgelerden davanın açıldığı tarih anlaşılmamakla birlikte 16/2/1990 tarihinde Mahkeme Heyetince keşfe gidilmiş ve hukuka aykırılık ile telafisi güç zararların doğacağı gerekçesiyle 21/3/1990 tarihinde doksan gün süreyle yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. Yargılama sonucunda ise 19/11/1990 tarihinde dava kabul edilerek inşaat ruhsatı iptal edilmiştir.

54. Başvurucunun inşa ettirdiği dört katlı yapı 30/9/2009 tarihinde yıkılmıştır. Başvurucunun yıkım nedeniyle uğradığı zararın tazmini istemiyle açtığı dava Belediyenin hizmet kusuru bulunduğu gerekçesiyle Mahkemece kabul edilmiştir. Temyiz üzerine Daire; keşif tarihinde inşaata henüz başlanmadığını, inşaat ruhsatının alınmasından yürütmenin durdurulmasına kadar geçen iki ay içinde inşaatın tamamlanmasının mümkün olmadığını ve iptal davasına başvurucunun müdahil olmasına rağmen yapıya ruhsatsız başlandığını belirterek zararın başvurucunun eyleminden doğduğu gerekçesiyle kararı bozmuştur.

55. Başvurucu, özellikle inşaata verilen ruhsat uyarınca yapımı başlattığını ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin dönem haricinde yapıyı inşa ettirdiğini ileri sürmektedir. Başvurucu, hukuka uygun olarak inşa ettirdiği yapının yıkımı nedeniyle uğramış olduğu maddi ve manevi zararın tazmin edilmemesinden şikâyetçidir.

56. Öncelikle mülkiyet hakkına yapılan müdahaleye karşı etkin bir biçimde itiraz edebilme, savunma ve iddialarını yetkili makamlar önünde ortaya koyabilme olanağının başvurucuya tanınıp tanınmadığı incelenmelidir. Yargılama sürecinin bütününe bakıldığında başvurucunun kendisini vekil ile temsil ettirdiği, başvurucuya itiraz ve savunmalarını ortaya koyabilme ve delillerini sunabilme olanağının tanındığı anlaşılmaktadır. Başvurucunun mülkiyet hakkına ilişkin iddialarının derece mahkemelerince değerlendirilip ilgili ve yeterli gerekçenin ortaya konularak tazminat davasının reddedildiği görülmektedir.

57. Başvurucu, yapıyı yürütmenin durdurulması kararı dışında kalan süreçte hukuka uygun olarak tamamladığını ve yıkım işleminde Belediyenin hizmet kusuru bulunduğunu ifade etmiştir. Bu aşamada belirtmek gerekir ki yargılama sürecinde delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanması -kural olarak- derece mahkemelerinin takdirindedir. Ancak bu takdir yetkisi sınırsız olmayıp derece mahkemelerinin kararlarının açık bir keyfîlik veya bariz bir takdir hatası içermemesi gerekir. Bu kapsamda ruhsatın iptali için açılan davadan başvurucunun haberdar olduğuna ve Belediyenin hukuki sorumluluğuna ilişkin olarak Dairenin değerlendirmesinde açık bir keyfîlik veya bariz takdir hatası bulunmamaktadır.

58. Binanın ruhsatsız da olsa idare tarafından makul olmayan bir süre boyunca yıkımı yönünde herhangi bir işlem yapılmadığı olaylarda öngörülemeyecek bir yıkım sebebiyle tazminat ödenmemesinin başvuruculara şahsi olarak aşırı bir külfet yükleyecek ve ölçülülük yönünden mülkiyet hakkının ihlaline neden olacaktır (Ayşe Öztürk, B. No: 2013/6670, 10/6/2015 , §§ 110-112; Rifat Algan, §§ 68-74; İrfan Öztekin, §§ 61-67).

59. Bununla birlikte başvurucular yönünden yıkım işleminin uygulanabileceğinin öngörülebilir nitelikte olması durumunda bunun sonuçlarına katlanılması beklenebilecektir. Ruhsatsız olarak inşa edilen yapıların tespit edilerek ruhsata bağlanması mümkün olmadığı takdirde söz konusu yapıların yıkımı, kamunun genel menfaatlerinin sağlanması adına idare yönünden bir sorumluluk taşımaktadır. Ayrıca yapılaşma alanında kamu makamlarına tanınan geniş takdir yetkisi de dikkate alındığında başvurucuların mülkiyet haklarının korunması ile kamunun yararı arasında olması gereken adil dengenin bozulduğu söylenemeyecektir (Aysel Geçer ve diğerleri, B. No: 2015/6675, 31/10/2018, § 44).

60. Bu kapsamda somut olayda başvurucu açısından yıkım işleminin uygulanabileceğinin öngörülebilir nitelikte olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Başvurucu, maliki olduğu parsel üzerinde bina inşa ettirmek amacıyla Belediyeye başvurmuştur. Belediye, talebi uygun bularak 26/1/1990 tarihli inşaat ruhsatı vermiştir. Komşu parsel maliki, imar planı ile inşaat ruhsatının iptali için dava açmıştır. Söz konusu davanın açıldığı tarih dosyadaki bilgi ve belgeler kapsamında anlaşılamasa da 16/2/1990 tarihinde Mahkeme Heyetince keşfe gidilmiş ve 21/3/1990 tarihinde doksan gün süreyle yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. Başvurucu da yargılama sürecinde müdahil sıfatıyla yer alarak hukuki süreçten haberdar olmuştur.

61. Belediye tarafından verilen ruhsat işleminin tesisinde başvurucunun hilesinin veya ağır kusurunun olduğuna dair bir olgu bulunmamaktadır. Bununla birlikte somut olaydaki süreç gözönüne alındığında inşaat ruhsatının verildiği tarih ile ruhsatın iptali için açılan dava tarihi arasında çok kısa bir süre olduğu görülmektedir. Daha da önemlisi açılan bu davada hukuka aykırılığın açık olduğu gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararı verilmiştir. Bu hâliyle başvurucunun yürütmenin durdurulduğu tarihten sonra artık inşaatı devam ettirmemesi beklenirken kendi fiiliyle zararın doğmasına ve artmasına yol açtığı anlaşılmaktadır.

62. Başvurucunun diğer bir iddiası yürütmenin durdurulması kararının üç aylık bir süre için verildiği, yapının ise yürütmenin durdurulmasına ilişkin dönem haricinde inşa edildiğine ilişkindir. İdari bir işlem, mahkeme kararıyla iptal edilene veya idare tarafından geri alınana kadar hukuka uygunluk karinesinden yararlanır. Bununla birlikte somut olayda Mahkemece verilen yürütmenin durdurulması kararının mahiyetinin gözönüne alınması gerekmektedir. Şöyle ki somut olaydaki yürütmenin durdurulması kararında idari işlemin hukuka uygun olup olmadığı hususunda detaylı bir değerlendirme yapılmıştır. Yapılan bu değerlendirme sonucunda işlemin hukuka açıkça aykırı olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu aşama itibarıyla Mahkeme tarafından ruhsatın hukuka açıkça aykırı olduğunun tespit edilmiş olması, dava konusu işlemin iptal edileceği sonucuna götürecek hukuki bir belirtidir. Bu nedenle somut olayda verilen -geçici de olsa- yürütmenin durdurulması kararının, dava konusu işlemin sonradan iptal edilebileceğini öngörülebilir hâle getirdiğini kabul etmek gerekecektir.

63. Dolayısıyla ruhsatın iptal edilebileceği başvurucu tarafından öngörülebilir bir hâle gelmesine rağmen inşaata devam edilmesi karşısında başvurucunun kendi kusurundan doğan ve artan zararının karşılanmamasında başvurucuya şahsi olarak aşırı ve orantısız bir külfet yüklenmemiştir.

64. Sonuç olarak inşaat ruhsatının verildiği tarihten çok kısa bir süre sonra iptal davası açılması ve hukuka aykırılık ile telafisi güç zararların doğacağı gerekçesiyle yürütmenin durdurulması kararı verilmesi karşısında ruhsatın iptal edilebileceği başvurucu tarafından öngörülebilir hâle gelmiştir. Ruhsatsız olarak inşa edilen yapıların tespit edilerek ruhsata bağlanması mümkün olmadığı takdirde yıkımı kamunun genel menfaatlerinin sağlanması adına idare açısından bir sorumluluk niteliğindedir. Ayrıca bu alanda kamu makamlarına tanınan geniş takdir yetkisi de dikkate alındığında başvurucunun mülkiyet hakkının korunması ile kamu yararı arasında olması gereken adil denge bozulmamış olup müdahale ölçülüdür.

65. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edilmediğine karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurucu Nurnisa Türkistanlı yönünden başvurunun DÜŞMESİNE,
B. Başvurucu Necati Türkistanlı yönünden mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
C. Başvurucu Necati Türkistanlı yönünden Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının İHLAL EDİLMEDİĞİNE,
D. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA,
E. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 18/6/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.