Yapı Denetim Şirketine İmar Para Cezası Verilemez – Danıştay
KARARIN ÖZETİ : Yapı denetim şirketinin görev ve sorumlulukları ile uygulanacak idari yaptırımların 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun maddelerinde düzenlenmiştir. İnşaatın ruhsat ve eklerine aykırı yapılması nedeniyle davacı yapı denetim kuruluşuna 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında para cezası verilmesi hukuka aykırıdır.
DANIŞTAY 6. DAİRESİ
Esas No : 2019/7029
Karar No : 2019/9400
Karar Tarihi : 15.10.2019
MADDİ OLAY
Tekirdağ İli, Süleymanpaşa İlçesi, Hürriyet Mahallesi, 3093 ada, 1 parsel sayılı taşınmazda davalı idare elemanlarınca yapılan denetimde; ruhsat ve eki projesine göre 3 bodrum katın bulunması gereken binada 4. bodrum katın yapıldığı, imalatı devam eden bodrum katlarda çekme mesafelerinin ihlal edilerek katların büyütüldüğü, mevcut inşai faaliyetin mimari ve statik projesine aykırı olarak devam ettiği hususları 13.05.2015 tarihli ve 2015/39 Sayılı Yapı Tatil Tutanağı ile tespiti edilmiştir.
Bunun üzerine, Süleymanpaşa Belediye Encümeninin 26/05/2015 günlü, 587 sayılı kararı ile, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca davacı yapı denetim şirketine 358.745,82-TL idari para cezası verilmiş ve bu cezanın tahsili amacıyla birinci ihbarname düzenlenmiştir.
Sözü edilen encümen kararı ile birinci ihbarnameye karşı bakılan dava açılmıştır.
İDARE MAHKEMESİ KARARI
Ruhsata aykırı yapıldığı sabit olan yapı nedeniyle 3194 Sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca davacıya verilen para cezasının hukuka uygun olduğu sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
DANIŞTAY 6. DAİRESİNİN KARARI
3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 28. maddesinin 2. fıkrasında “Yapıda inşaat ve tesisat işleri ile kullanılan malzemelerin kamu adına denetimine ilişkin fenni mesuliyet, ruhsat eki etüt ve projelerin gerektirdiği uzmanlığı haiz meslek mensupları tarafından ayrı ayrı üstlenilmek zorundadır. Fenni mesul mimar ve mühendisler uzmanlık alanlarına göre; yapının, tesisatı ve malzemeleri ile birlikte, bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, uygulama imar planına, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun olarak inşa edilmesini denetlemekle görevlidir. Yapı sahibine ve idareye karşı sorumlu olan fenni mesuller, uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması veya şantiye şefi bulundurulmaksızın yapım işinin sürdürülmesi veya yapının mevzuata aykırı yapılması veya istifaları halinde, bu durumları altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır. Aksi takdirde, fenni mesuller kanuni mesuliyetten kurtulamaz. Bildirim üzerine, en geç üç iş günü içinde 32. maddeye göre işlem yapılır.” hükmüne yer verilmiş, aynı Kanun’un 42. maddesinin 1. fıkrasında; bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyielerin uygulanacağı, 2. fıkrasında; ruhsat almaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede öngörülen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiştir.
4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun’un 2. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde; yapı denetim kuruluşlarının yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetleme, (g) bendinde; ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirme görevlerini yerine getirmekle yükümlü oldukları, 8. maddesinde ise; yapı denetim kuruluşlarından bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esaslara göre denetim görevini yerine getirmedikleri tespit edilenlere, tespit edilen fiil ve hâllerin durumuna göre idari yaptırımlar uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; ilgili fenni mesullerin denetimi olmaksızın inşaat ve tesisatlara ilişkin yapım işlerinin sürdürülemeyeceği yolundaki 3194 Sayılı Kanun’un 28. maddesi ve yapı denetim kuruluşlarının sorumluluğunu düzenleyen 4708 Sayılı Kanun maddeleri birlikte dikkate alındığında, yapı denetim şirketinin görev ve sorumlulukları ile uygulanacak idari yaptırımların 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun maddelerinde düzenlendiği, uyuşmazlık konusu inşaatın ruhsat ve eklerine aykırı yapılmasından davacı yapı denetim kuruluşunun 3194 Sayılı Kanun’un 42. maddesi kapsamında para cezasıyla cezalandırılamayacağı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davacı yapı denetim şirketine 3194 Sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi uyarınca imar para cezası verilmesine ve cezanın tahsili amacıyla tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 Sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu Tekirdağ İdare Mahkemesi’nin 26/02/2016 tarih ve E:2015/907, K:2016/201 Sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 Sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 15/10/2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X):
4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde, yapı denetim kuruluşunun yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetleme görevinin bulunduğu; 3. maddesinde, bu Kanunun uygulanmasında, yapı denetim kuruluşlarının imar mevzuatı uyarınca öngörülen fenni mesuliyeti ilgili idareye karşı üstleneceği; 8.maddesinde yapı denetim kuruluşunun denetim faaliyetlerinden kaynaklanan fiillerine karşı idari yaptırımların düzenlendiği, bu maddede ruhsat ve eklerine aykırı yapılar nedeniyle sorumluluklarına dair bir yaptırımın öngörülmediği; 9. maddesinin son fıkrasında, “Yapı denetim kuruluşu ile denetçi mimar ve mühendisleri; eylem ve işlemlerinden 3194 Sayılı İmar Kanununun fenni mesul için öngörülen hükümlerine tabidirler.”; 12. maddesinde ise “Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 Sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.” hükümleri düzenlenmiştir.
05.02.2008 tarih ve 26778 saylı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesinin 1. fıkrasında; “Yapı denetim kuruluşu, Kanunun 2’nci maddesinde belirtilen görevleri, Kanun ile belirlenmiş süreler içinde, imar planına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara, yürürlükteki mevzuata ve mesleki ahlak kurallarına uygun ve tam olarak yerine getirmek zorundadır.” hükmüne, 22. maddesinde ise; “Yapı denetimi hizmetinin süresi, sözleşmenin imzalandığı tarihten denetlenen yapı için yapı kullanma izninin alındığı tarihe kadar geçen süredir. Bu süre, yapı sahibi ile yapı müteahhidi arasında akdedilen yapım sözleşmesinin süresinden az olamaz.” hükmüne yer verilmiştir.
3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 3194 Sayılı Kanun’un 42. maddesinde, imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespiti halinde idari para cezası tesis edileceği, 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanununun ve ilgili Yönetmeliğinin de imar mevzuatı kapsamında olduğu, yapı denetim şirketlerinin sorumluluklarının yapı sahipleri ile imzalamış oldukları hizmet sözleşmesi tarihi itibarıyla başlayacağı ve bu süre zarfında kanunda öngörülen bir kuralın ihlali halinde 3194 Sayılı Kanun’un 42. maddesinde öngörülen idari para cezası yaptırımının uygulanacağı sonucuna varılmıştır. Aksi durum ise, 3194 Sayılı Kanun’un dar yorumlanması ve 4708 Sayılı Kanun ile getirilen bir kuralın ihlali halinde anılan Kanunda herhangi bir cezai yaptırımın düzenlenmemesi nedeniyle muhatapların cezasız kalması anlamına gelecektir.
Bu itibarla, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile yapılan değerlendirmeler uyarınca, davacı yapı denetim şirketi de hukuken sorumlu olduğundan, İdare Mahkemesince verilen karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, anılan kararın aynen onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyoruz.
