Uydu Takip Sistemiyle Hafriyat Cezası Verilemez – Danıştay
KARARIN ÖZETİ : Çevre denetim tutanağı düzenlenmeksizin uydu takip sisteminden yapılan tespit üzerine izinsiz hafriyat dökümü nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/r maddesi uyarınca verilen idari para cezası hukuka aykırıdır.
DANIŞTAY 6. DAİRESİ
Esas No : 2019/7510
Karar No : 2019/7905
Karar Tarihi : 24.09.2019
MADDİ OLAY
Kocaeli İli, Kartepe İlçesi, Kızılcık Mahallesi, Bağdat Caddesi, 141 ada, 6 sayılı parselde bulunan taşınmaza izinsiz hafriyat dökümü yapıldığının davalı idare hafriyat otomasyon ve uydu takip sisteminden belirlenerek, davacıya ait araçlar tarafından 01/05/2012- 30/06/2012 tarihleri arasında İzmit İlçesi Kuruçeşme kapalı pazar yeri işinden çıkan hafriyatın izinsiz alana döküldüğünün tespit edilmesi üzerine, Kocaeli Büyükşehir Belediye Encümeninin 12/09/2012 tarih ve 3931 sayılı kararı ile davacı şirkete 2872 Sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 113.088- TL idari para cezası verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İDARE MAHKEMESİ KARARI
2872 sayılı Çevre Kanunu ile Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine aykırı olarak, davacı şirketçe 01/05/2012- 30/06/2012 tarihleri arasında izinsiz hafriyat döküldüğünün sabit olduğu, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
DANIŞTAY 6. DAİRESİNİN KARARI
İLGİLİ MEVZUAT
2872 sayılı Çevre Kanununun ”Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde; ”Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi” ifade edeceği, ”Kirletme yasağı” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında; ”Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.”; ”İdari nitelikli para cezaları” başlıklı 20. maddesinin ”r” bendinde de; ”Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.” hükmü düzenlenmiştir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin 8. maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyelerinin, büyük şehirlerde büyükşehir belediyelerinin, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin, hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla; hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle; belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle, hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle yükümlü oldukları, 13. maddesinde; hafriyat toprağı ile inşaat yıkıntı atıklarının üretici ve taşıyanları tarafından belediyelerin veya mahallin en büyük mülki amirinin gösterdiği ve izin verdiği geri kazanım ve depolama tesisleri dışında, denizlere, göllere, akarsulara veya herhangi bir yere dökülmesi ve dolgu yapılmasının yasak olduğu, faaliyetleri sonucu hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının üretimine neden olacak özel veya resmi kişi, kurum ve kuruluşların bu atıkların üretilmesinden önce ilgili belediyeye/ mahallin en büyük mülki amirlerine başvurarak gerekli izinleri almak, atıklarını bu yönetmeliklerde belirtilen usul ve esaslara göre bu mercilerin göstereceği geri kazanım/depolama sahasına taşınmasını sağlamakla yükümlü oldukları düzenlemesine yer verilmektedir.
03/04/2007 günlü, 26482 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ile Tahsili Hakkında Yönetmeliğin “Çevre denetim ekibinin görevlendirilmesi” başlıklı 7. maddesinde; “Kanunda belirtilen yükümlülüklerin ilgililerce yerine getirilip getirilmediğinin tespiti için Bakanlık merkez veya taşra teşkilatı ile Bakanlıkça yetki verilmiş kurum veya kuruluşların yetkili makamı tarafından usulüne uygun olarak iki veya daha fazla kişiden meydana gelen çevre denetim ekibi görevlendirilir.”, “Çevre denetim ekibinin görevleri” 8. maddesinde; ” (1) Planlı ya da plansız/ani denetimlerde veya ihbar, şikâyet üzerine ya da herhangi bir nedenle çevre kirliliğinin ve/veya bozulmanın ortaya çıkması durumunda görevlendirilen çevre denetim ekibi; a) Denetim mahalline, özellikle ihbar, şikâyet ya da kirliliğin ve/veya bozulmanın görüldüğü durumlarda en seri şekilde olay yerine ulaşmak, b) Çevre mevzuatı çerçevesinde; denetimi gerçekleştirmek ve çevre kirliliğinin ve/veya ihlalin nedenini belirlemek,… e) Durum tespitine ve/veya ihlaline ilişkin, yapılan işlemleri denetim/Tespit Tutanağı ile belirlemek, f) Düzenlenen tutanak, varsa fotoğraflar, filmler, video kasetleri, hava fotoğrafları, uydu görüntüleri, numunelere ilişkin analiz sonuçları, ilgili dokümanlar ile denetim raporlarını bağlı bulunduğu idarî para cezası vermeye yetkili makama/amirlere teslim etmek ile görevlidir.”, “Denetim ve tespit tutanağının düzenlenmesi” başlıklı 13. maddesinde; “Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya Bakanlıkça yetki verilmiş kurum veya kuruluşların yetkili makam tarafından çevre denetimi ile görevlendirilen personelce yapılan denetimler sonucunda tespit edilen ihlallerle ilgili olarak, fiilleri işleyenler hakkında Ek-3’te yer alan Çevre Denetim Tutanağı; gemilerle ilgili olarak ise Ek-2’de yer alan Tespit Tutanağı düzenlenir.”, 14. maddesinde ise; “İdarî yaptırım kararı vermeye yetkili merci, intikal ettirilen Çevre Denetim Tutanağını veya Tespit Tutanağını ve ilgili belgeleri değerlendirerek gerekli yaptırım kararını verir.” düzenlemesi bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, idari yaptırım kararı vermeye yetkili merci tarafından; bu makamın, çevre denetimi ile görevlendirdiği personeli tarafından yapılan denetimler sonucunda düzenlenerek ilgili idareye intikal ettirilen Çevre Denetim Tutanağı veya Tespit Tutanağı ve ilgili diğer belgelerin değerlendirilmesi sonucunda gerekli yaptırım kararının verilmesi gerektiği ancak dava konusu işlemin çevre denetim tutanağı düzenlenmeksizin uydu takip sisteminden yapılan tespit üzerine tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla bir çevre denetim tutanağı veya tespit tutanağı düzenlenmeksizin idari yaptırım kararı alınması suretiyle para cezası verilmesi işleminde hukuka uygunluk, davanın reddi yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
1.2577 Sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu Kocaeli 2. İdare Mahkemesi’nin 05/02/2016 tarih ve E:2016/69, K:2016/139 Sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 Sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 24/09/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
