Alan Kazanımı Sağlamayan Aykırılıklarda İmar Para Cezası Hesabı – Danıştay

KARARIN ÖZETİ : Bağımsız alanların birleştirilmesi, bağımsız bölüm içerisinde duvarın kaldırılması, kapı yada pencere açılması yada balkon ile bağımsız bölüm arasındaki duvarın kaldırılması niteliğindeki imalatlar nedeniyle yapılan aykırılıktan etkilenen alan tespitinde, yapılan imalatın binanın statiğini etkileyip etkilemediğinin esas alınması, yapılan imalat binanın statiğini etkilemiyor ise para cezasının, 3194 Sayılı Kanun’un 42/2. maddesinin (b) bendi uyarınca yapı maliyet birim fiyatları üzerinden, statiğini etkilemesi halinde ise aynı fıkranın (a) bendi uyarınca yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması gerektiği hakkında.

 

DANIŞTAY 6. DAİRESİ
Esas No       : 2019/4185
Karar No      : 2019/6243
Karar Tarihi : 24.6.2019

 

MADDİ OLAY

Sinop İli, Türkeli İlçesi, Güzelyurt Mahallesi, 10 ada, 27 parsel sayılı taşınmazda ruhsata aykırı olarak; “projesinde galeri katlı dükkanlar (6 adet) bulunan taşınmazın galeri kat bağlantılarını sağlayan merdivenler kapatılarak ve dışardan kapı açmak suretiyle daireye dönüştürüldüğü ve içerisinde oturulur halde kullanıldığı, binanın giriş kapısı tarafında bulunan üç adet dükkanın giriş kapıları tek kapıya çevrilerek tek dükkana dönüştürüldüğü, taşınmazın asansörünün projesinde olması gereken yerde olmadığı, dairelerin iç kısımlarında projeye aykırılıklar bulunduğu, banyo, yatak odası ve çocuk odasının yerlerinin değiştirildiği, dairelerin giriş kapılarının farklı yerde olduğu, wc ile banyonun yerine oda yapıldığı, odaların kapılarının yerlerinin değiştirildiği, 6. katta bulunan dubleks olması gereken dairelerin bağlantılarını sağlayan merdivenlerin kapatılarak iki ayrı bağımsız bölüme dönüştürüldüğü, dışarıdan kapı açıldığı” 23/12/2014 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmiştir.

Söz konusu tespit esas alınarak, 3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 3/B yapı sınıf ve grubunda yer alan 1.636 m2 imalat hakkında temel para cezası uygulanmış, bu cezaya aynı maddenin 2. fıkrasının (c) bendinin 5. ve 12. alt bentleri uyarınca artırım yapılarak toplam 62.298,44-TL imar para cezası verilmesine ve yapıyı ruhsat ve projesine uygun getirmesi için 30 gün süre verilmesine ilişkin 23/12/2014 tarih ve 2014/97 Sayılı Türkeli Belediye Encümeni kararı tesis edilmiştir.

Söz konusu encümen kararının para cezasına ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açılmıştır.

 

İDARE MAHKEMESİ KARARI

Dava konusu ruhsata aykırı imalatların, inşaat etki alanı üzerinden hesaplanmasına olanak bulunmadığı, mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar olarak değerlendirilmesi ve 3194 Sayılı Kanun’un 42. maddesinin 2. fıkrasının (b) fıkrası çerçevesinde imalatın Bakanlıkça belirlenen birim fiyatının %20’si oranında ceza verilmesi gerekirken imalatın anılan maddenin (a) fıkrası kapsamında değerlendirilerek inşaat etki alanı üzerinden cezalandırılmasına dair, dava konusu işlemde anılan mevzuata ve hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

 

DANIŞTAY 6. DAİRESİNİN KARARI

3194 Sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede öngörülen şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanacağı belirtilmiş, a) bendinde; Bakanlıkça belirlenen yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için para cezası uygulanacağı, b) bendinde ise; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, c) bendinde ise (a) ve (b) bentlerine göre cezalandırmayı gerektiren aykırılığa konu yapı için hesaplanan para cezasına uygulanacak arttırım sebepleri sayılmış, son fıkrası “para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alan dikkate alınır.” şeklinde düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca; bağımsız alanların birleştirilmesi, bağımsız bölüm içerisinde duvarın kaldırılması, kapı yada pencere açılması yada balkon ile bağımsız bölüm arasındaki duvarın kaldırılması niteliğindeki imalatlar nedeniyle yapılan aykırılıktan etkilenen alan tespitinde, yapılan imalatın binanın statiğini etkileyip etkilemediğinin esas alınması, yapılan imalat binanın statiğini etkilemiyor ise para cezasının, 3194 Sayılı Kanun’un 42/2. maddesinin (b) bendi uyarınca yapı maliyet birim fiyatları üzerinden, statiğini etkilemesi halinde ise aynı fıkranın (a) bendi uyarınca yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması gerekmektedir.

Buna göre; yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca bağımsız bölümde brüt inşaat alanını artırmamak, kullanım amacı ve cephe görünümünü değiştirmemek koşulları ile taşıyıcı sistemi etkilemeyen duvarların yerlerinin değiştirilmesi ve kaldırılmasının ruhsata tabi olmadığı düzenlendiğinden, işleme konu yapının ruhsat ve projesi dikkate alınarak, yapılan imalatların yapının statiğini etkileyip etkilemediğinin, bu hususta gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle incelenip araştırılması, imalatların taşıyıcı sistemi etkilemeyen nitelikte olduğunun tespit edilmesi durumunda, davalı idarece, aykırılıktan etkilenen alanın, ruhsata tabi veya aykırı olmayan imalatların yapıldığı alanların da dahil edilmesi suretiyle belirlenmesinin temel cezayı etkileyen nitelikte bir aykırılık olması nedeniyle para cezasının iptal edilmesi gerektiği gözönünde bulundurulmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

 

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
1.2577 Sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu Samsun 1. İdare Mahkemesi’nin 30/09/2015 tarih ve E:2015/771, K:2015/1589 Sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 Sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 24/06/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.